Badanie diagnostyczne w psychologii jest bardzo często pierwszym krokiem do postawienia i potwierdzenia hipotezy. Tylko dzięki odpowiedniej diagnozie można dobrać właściwe narzędzia terapeutyczne, a co za tym idzie, dzięki temu dana osoba może w prawidłowy sposób uporać się ze swoimi problemami. W procesie diagnostycznym bardzo często wykorzystywane są testy psychologiczne. W wielu sytuacjach są nieocenioną pomocą w całym procesie, dzięki nim psycholog, czy zlecający badania psychiatra może mieć pewność, że stwierdzone zaburzenie jest tym, które faktycznie występuje, lub że proces leczenia przebiega we właściwym kierunku.
Testy psychologiczne – co to jest?
Testy psychologiczne są narzędziami badawczymi, które pozwalają na określenie pewnej cechy/właściwości osoby badanej. Aby dany test mógł zostać uznany za test psychologiczny musi być „przebadany” pod wieloma względami psychometrycznymi. Najważniejszymi właściwościami profesjonalnych testów jest rzetelność – powtarzalność pomiarów, trafność – czy test mierzy to co ma mierzyć, standaryzacja – ograniczenie wpływu ubocznych czynników na wynik testu. Profesjonalnymi testami psychologicznymi mogą posługiwać się tylko psycholodzy z dyplomem ukończenia studiów, dlatego warto zapytać psychologa o dyplom, tylko dzięki temu możemy mieć pewność, że wykonana przez psychologa diagnoza będzie rzetelna.
Po co używać testów psychologicznych?
Testy psychologiczne używane są głównie w dwóch przypadkach. Po pierwsze używane są do badań naukowych wykorzystujących różnego rodzaju kwestionariusze. Na tej podstawie można wnioskować o danych właściwościach, czy powtarzającym się zachowaniu danej grupy badanej. Po drugie do celów diagnostycznych, w których określa się daną cechę osoby badanej, czy też ewentualnie występujące zaburzenia. Często psycholodzy używają kwestionariuszy, aby potwierdzić lub obalić postawioną przez siebie hipotezę. Zdarzają się sytuacje, w których bez użycia testów określenie pewnej właściwości, czy zaburzenia jest praktycznie niemożliwe. Kwestionariusze również mogą być naprowadzeniem na trudność, którą przejawia osoba badana. Bardzo często osoby badane kierowane są do psychologa przez lekarza psychiatrę. W takiej sytuacji psycholog ma jasne zalecenia, czym powinien zainteresować się w kontakcie z osobą badaną i jakiego kwestionariusza użyć. Taka forma współpracy psychiatra – psycholog świetnie sprawdza się w przypadku zaburzeń psychicznych, gdzie forma leczenia powinna odbywać się na płaszczyźnie farmakoterapii i psychoterapii z uwzględnieniem wcześniejszego procesu diagnostycznego.
Jak wygląda badanie przy użyciu testów?
Choć testy psychologiczne owiane są sporą tajemnicą i podszyte lekkim strachem to naprawdę nie ma się czego bać. Zdecydowana większość testów występuje w formie kwestionariuszowej z pytaniami lub twierdzeniami, na które należy udzielić odpowiedzi. Większość testów zawiera od kilkunastu do kilkudziesięciu pytań. Oczywiście zdarzają się wielkie kwestionariusze, w których jest kilkaset pytań, czy twierdzeń, ale udzielenie odpowiedzi na wszystkie nie zajmuje więcej niż 1,5 godziny. Jest również kilka testów, które wymagają wykonania kilku zadań. Takie zadania pojawiają się najczęściej w diagnozie neuropsychologicznej i w diagnozie zdolności poznawczych. Każde rozpoczęcie badania diagnostycznego poprzedza rozmowa, mająca na celu wprowadzenie do badania, udzielenie instrukcji wykonywanych zadań, a także zapoznanie się psychologa z osobą badaną.
Testy „psychologiczne” w Internecie ile powiedzą Ci o Tobie?
W Internecie można znaleźć wszystko i wszystko otoczone jest osłonką profesjonalizmu i rzetelności. Kilka lat temu pseudo testy psychologiczne zdobyły ogromną popularność. Wiele stron kusiło barwnymi treściami, aby zachęcić użytkownika do wykonania testu. Hasła w stylu „dowiedz się kim jesteś”, „sprawdź jakie jest Twoje IQ” przyciągało wielu amatorów zdobywania wiedzy o sobie. Jednak takie testy nie mają nic wspólnego z rzetelnymi testami psychologicznymi. Nikt nie dowie się z nich „kim jest”, ani jakie jest jego IQ. Nie można na podstawie wyniku z takich testów wnioskować czegokolwiek. Nie spełniają one podstawowych zasad psychometrii, a co za tym idzie są zwyczajnie bezużyteczne. Uzyskany w nich wynik, czy opis należy traktować z ogromnym przymrużeniem oka. Rzetelny opis danej osoby, czy pewnej jej właściwości można uzyskać tylko po przeprowadzeniu testów psychologicznych, które spełniają wszystkie psychometryczne założenia i wykonywane są przez doświadczonego psychologa. A pseudo testy znalezione w Internecie mogą być jedynie śmieszną zabawą.
Testy psychologiczne są bardzo użytecznym narzędziem, które może wnieść ogrom wiedzy w proces diagnostyczny. Pozytywne nastawienie osoby badanej do przeprowadzanych testów, w połączeniu z wiedzą psychologa może wyznaczyć ścieżkę do odpowiednio dobranej terapii.